VAI TRÒ CỦA CÂY NEEM VÀ CÁC SẢN PHẨM TỪ NEEM

1) Neem trong quản lý dịch hại

Không giống như thuốc trừ sâu hóa học, các hoạt chất trong cây Neem hoạt động trên hệ thống hoóc môn của côn trùng chứ không phải trên hệ tiêu hóa hoặc thần kinh và do đó không dẫn đến sự đề kháng ở các thế hệ tương lai. Các hợp chất này thuộc về một nhóm các sản phẩm tự nhiên nói chung được gọi là liminoids. Các liminoid trong Neem làm cho chúng trở thành một loại thuốc trừ sâu – Nematicid và thuốc diệt nấm, khuẩn hữu hiệu. Các liminoid quan trọng nhất được tìm thấy trong Neem có khả năng ngăn chặn sự phát triển của côn trùng là: Azadirachtin, Salanin, Meliantriol và Nimbin. Azadirachtin hiện được coi là hoạt chất chính của Neem để kiểm soát côn trùng, có khả năng trừ được 90% các loại sâu bệnh hại. Azadirachtin không giết côn trùng ngay lập tức mà có tác dụng đẩy lùi và phá vỡ sự tăng trưởng và sinh sản của chúng. Các nghiên cứu chuyên sâu từ nhiều năm qua cho thấy rằng azadirachtin gây chán ăn cho nhiều loài côn trùng và tuyến trùng gây hại; đặc biệt là làm cho chúng mất khả năng giao phối và sinh sản.

Dầu Neem (Neem Oil) được chiết xuất từ nhân hạt Neem, được sử dụng để sản xuất thuốc trừ sâu vì nó có chứa azadirachtin có tác dụng trên 600 loài sâu bệnh hại bao gồm côn trùng, tuyến trùng, nấm và vi rút; đồng thời hoàn toàn an toàn đối với các sinh vật có ích (ong mật, cá, chim, gia súc).

Chất chiết từ Neem được biết là tác động lên các loài côn trùng khác nhau bằng cách:

Gây ngứa hoặc ức chế sự phát triển của trứng, ấu trùng hoặc nhộng hoa;

– Làm xáo trộn giao phối và quan hệ tình dục;

– Phá hủy ấu trùng và sâu trưởng thành;

– Ngăn chặn đẻ trứng;

– Gây ngộ độc ấu trùng và sâu trưởng thành;

– Gây chán ăn/bỏ ăn;

– Chặn khả năng “nuốt” (có nghĩa là làm giảm khả năng vận động của ruột);

– Ức chế sự hình thành chitin.

Ngoài ra, dầu Neem cũng được sử dụng để phòng bệnh là chủ yếu, có hiệu quả chống lại các loại rêu hại, bệnh gỉ sắt và thuốc lá.

Phương pháp thủ công chiết xuất tinh dầu từ nhân hạt Neem (Neem kernel):

– Tách bỏ thịt quả, làm sạch hạt, tách lấy nhân.

– Ngâm 1kg nhân hạt nghiền mịn trong khoảng 10 lít nước sạch. Thêm 10 ml chất phụ gia trung hòa pH (hỗn hợp chất nhũ hoá, chất làm khô, xà phòng,…) và khuấy đều hỗn hợp.

– Ngâm giữ hỗn hợp qua đêm, sau đó lọc bằng khăn vải sạch lấy dịch chiết Neem, còn bã làm phân bón cho cây.

– .Cách pha dịch chiết Neem phun cho cây: Tùy theo tuổi cây và tình trạng sức khỏe của cây mà pha với liều lượng 15 – 30ml dịch chiết với 1 lít nước. Phun phòng bệnh: định kì 7 – 10 ngày phun 1 lần giúp bảo vệ cây trồng hiệu quả.

 (Mỗi 1 lít dung dịch Neem oil đã pha được bổ sung thêm 1ml chất nhũ hóa  nhằm giúp hòa tan dầu)

Việc phun nên được thực hiện vào lúc trời râm mát (sáng sớm hoặc chiều tối). Côn trùng thường đẻ trứng trên mặt dưới của lá. Do đó, cần phun tập trung vào mặt dưới của lá và phủ ướt đều toàn bộ tán lá cũng như thân cây.

Chất chiết từ lá Neem (Neem Leaf Extract):

– Nghiền 1 kg lá Neem ngâm vào 5 lít nước và để qua đêm (cần khoảng 80 kg cho 1 ha).  Ngày hôm sau đem lọc lấy nước phun lên lá (bổ sung chất nhũ hoá như trên), bã làm phân bón cho cây. Chất chiết này rất hiệu quả đối với sâu ăn lá và châu chấu.

Bảo quản chất chiết từ Neem:

Các liminoid trong Neem bị phá hủy bởi: Nhiệt độ cao, tia cực tím của ánh sáng mặt trời, và chất nhũ hoá pH bằng axit hoặc kiềm.

Nấm tấn công cây trồng bằng nhiều cách và hình thức khác nhau. Chúng gây thiệt hại lớn cho các loại cây trồng quan trọng như lúa mì, lúa gạo, đậu và ngô. Một số nghiên cứu đã chứng minh rằng Neem hoạt động như một chất diệt nấm. Chất chiết xuất từ lá Neem đã không giết được nấm Aspergillus flavus nhưng đã ngăn chặn hoàn toàn việc sinh sản của nấm và sản xuất độc tố aflatoxin. Điều này rất quan trọng bởi aflatoxin là một chất gây ung thư mạnh.